Bu yazımızda, bu davanın ne anlama geldiğini, nasıl açıldığını ve dikkat edilmesi gereken hukuki süreçleri ayrıntılı şekilde ele alıyoruz.
Hisseli taşınmazlar, miras kalan mülkler veya birlikte sahip olunan gayrimenkuller zaman içinde taraflar arasında anlaşmazlıklara neden olabilir. Bu tür uyuşmazlıklarda çözüm yollarından biri de ortaklığın giderilmesi davasıdır.
Taraflar birlikte mülkiyeti sonlandırmak istediklerinde başvurabilecekleri hukuki bir yöntemdir, malın aynen taksimi ya da satış yoluyla ortadan kaldırılması sürecini kapsar. Bu yazımızda, bu davanın ne anlama geldiğini, nasıl açıldığını ve dikkat edilmesi gereken hukuki süreçleri ayrıntılı şekilde ele alıyoruz.
Ortaklığın Giderilmesi Davası Nedir?
Ortaklığın giderilmesi davası, birden fazla kişiye ait olan taşınır yada taşınmaz mallardaki ortak mülkiyetin sona erdirilmesi amacıyla açılan hukuk davasıdır. Hukuki literatürde bu dava, “izale-i şuyu davası” olarak da adlandırılır.
Genellikle hisseli tapularda karşımıza çıkan bu dava türü, hissedarların birlikte mülkiyeti sürdüremeyecek duruma gelmesi halinde başvurulan bir yöntemdir. Dava sonunda, mal fiziksel olarak bölünebiliyorsa aynen taksim yoluyla; mümkün değilse satışa çıkarılarak elde edilen gelir hissedarlara paylaştırılır. Bu durum özellikle miras kalan taşınmazlarda sıklıkla görülür.
Kimler Ortaklığın Giderilmesi Davası Açabilir?
Ortaklığın giderilmesi davası, taşınmaz veya taşınır üzerinde mülkiyet hakkı bulunan tüm hissedarlar tarafından açılabilir. Pay oranı küçük ya da büyük olsun, her hissedar bu hakkını bireysel olarak kullanma yetkisine sahiptir.
Yani davayı açmak için tüm hissedarların rızası şart değildir; hissedarlardan yalnızca birinin başvurusu yeterli olur. Bu durum, ortaklar arasında ciddi uyuşmazlık yaşandığında bile dava açma hakkını tanır. Özellikle çok sayıda hissedarı olan mülklerde, hak kaybı yaşamamak adına bireysel başvuru hakkının bilinmesi büyük önem taşır.
Ortaklığın Giderilmesi Davası Hangi Mahkemede Açılır?
Bu dava, taşınmaz mallar söz konusu olduğunda taşınmazın bulunduğu yerdeki sulh hukuk mahkemesinde açılır. Taşınır mallarda ise davalının yerleşim yerindeki sulh hukuk mahkemesi yetkilidir.
Ortaklığın giderilmesi davalarında görevli mahkeme daima sulh hukuk mahkemesidir; asliye hukuk mahkemesine yapılan başvurular usulden reddedilir. Bu nedenle, dava açmadan önce görevli ve yetkili mahkemenin doğru belirlenmesi önemlidir. Aksi takdirde zaman kaybı yaşanabilir ve dava süreci uzayabilir.
Dava Açmadan Önce Bilinmesi Gereken Hususlar
Dava açılmadan önce taraflar arasında uzlaşma sağlanması, sürecin mahkemeye taşınmadan çözüme kavuşmasını sağlayabilir. Ancak bu mümkün değilse, dava açmak en uygun çözüm haline gelir.
Ortaklığın sona erdirilmesinde izlenecek yöntem, malın bölünebilirliğine göre mahkeme tarafından belirlenir. Aynen taksim, malın fiziksel olarak bölünebilir olduğu durumlarda tercih edilirken; bölünemez taşınmazlarda genellikle satışa hükmedilir.
Bu noktada deneyimli bir ortaklığın giderilmesi avukatı ile sürece başlanması, davanın sağlıklı ve hızlı ilerlemesini sağlar. Tarafların haklarını doğru şekilde koruyabilmesi için hukuki destek hayati önemdedir.
Dava Açılış Süreci ve Gerekli Belgeler
Dava açmak isteyen hissedar, sulh hukuk mahkemesine hitaben hazırlanmış bir dava dilekçesi ile süreci başlatır. Bu dilekçede, malın tapu kaydı, hissedarlar arasındaki oranlar ve ortaklığın neden sona erdirilmek istendiği açıkça belirtilmelidir. Ayrıca dava dilekçesine bazı belgelerin de eklenmesi gerekir:
- Tapu kaydı belgesi
- Nüfus kayıt örneği
- Ortaklık oranlarını gösteren resmi evraklar
- Taraf bilgilerini içeren dilekçe
Belgelerin eksiksiz ve doğru sunulması, dava sürecinin sağlıklı işlemesi açısından kritik öneme sahiptir.. Eksik belgeler, davanın reddine ya da sürecin uzamasına neden olabilir. Bu nedenle hazırlık aşamasında dikkatli olunması gerekir.
Ortaklığın Giderilmesi Davasında İzlenecek Hukuki Süreç
Dava açıldıktan sonra mahkeme, davanın esasını inceleyerek taraflara duruşma gününü bildirir. Dosya, bilirkişi incelemesine gönderilir ve taşınmazın aynen taksime uygun olup olmadığı değerlendirilir.
Eğer aynen taksim mümkün değilse, mahkeme taşınmazın satışına karar verir. Satış işlemi, genellikle icra müdürlüğü aracılığıyla açık artırma yoluyla gerçekleştirilir. Elde edilen bedel, hissedarların tapudaki pay oranına göre paylaştırılır.
Mahkeme, taraflar arasında anlaşmazlık yaşansa dahi süreci resen yürütür ve nihai kararı verir. Bu süreçte tarafların talepleri, sundukları belgeler ve uzman görüşleri dikkate alınır.
Kararın Sonuçları ve Uygulama Süreci
Mahkeme kararı doğrultusunda, ortak mülkiyetin sona erdirilmesine karar verildiğinde, kararın uygulama aşamasına geçilir. Eğer aynen taksim yapılmışsa, tapu kayıtları buna göre güncellenir. Satış kararı verilmişse, icra müdürlüğü aracılığıyla taşınmaz satılır ve elde edilen tutar hissedarlara dağıtılır.
Bu noktada tapu müdürlüğü ve icra daireleri devreye girerek işlemleri tamamlar. Kararın kesinleşmesinin ardından, taraflar bu karara uymakla yükümlüdür. Sürecin sonunda ortaklık sona ermiş olur ve mal üzerindeki karmaşık mülkiyet yapısı ortadan kalkar.
Ortaklığın Giderilmesi Davasında Sık Yapılan Hatalar
Ortaklığın giderilmesi davası sürecinde yapılan bazı hatalar, davanın gereksiz yere uzamasına veya olumsuz sonuçlanmasına neden olabilir.
- Tüm hissedarların onayı gerektiğini düşunmek
- Yanlış mahkemeye başvuru yapmak
- Gerekli belgeleri eksik sunmak
- Profesyonel destek almadan süreci yönetmeye çalışmak
Bu nedenle, sürecin başından itibaren deneyimli bir izale-i şuyu avukatı rehberliğinde hareket edilmesi tavsiye edilir. Bu hatalar sadece zaman kaybına yol açmakla kalmaz, aynı zamanda dava sonucunun olumsuz olmasına da neden olabilir.
Özellikle miras kalan taşınmazlarda, çok sayıda hissedarın yer aldığı karmaşık mülkiyet ilişkileri sıkça görülür. Bu durumlarda hukuki süreçler daha da zorlaşabilir. Bu nedenle, sürecin başından itibaren deneyimli bir izale-i şuyu avukatı rehberliğinde hareket edilmesi tavsiye edilir. Böylece dava süreci daha kısa sürede ve sağlıklı şekilde sonuçlandırılabilir.
